Chấp nhận, chấp nhận hết...

Một người sinh ra trong một gia đình có được nuôi dưỡng trong một xã hội có đức tin ở một truyền thống nào đó, với những giáo lý và đức tin của người đó. Từ thưở nhỏ, tâm người đó đã bị điều kiện hóa, điều kiện hóa bởi tất cả mọi chấp nhận lý thuyết đức tin và tín điều. Và người đó bắt đầu thấy rằng tất cả những điều này đều tốt cả. Tất cả các truyền thống khác đều vô ích và sai lầm. Truyền thống của tôi là nhất nên tôi chấp nhận nó. Người đó sẽ không muốn đi them bước tới nữa, họ đã thấy hoàn toản thỏa mãn. Tôi chấp nhận chân lý, chân lý trong giáo lý của tôi, chân lý mà các vị thần thánh của tôi trình bày, chân lý mà giáo chủ của tôn giáo tôi đã giảng giải, thật là kỳ diệu, điều này đã trở thành một cản trở lớn, một ràng buộc rất lớn cho người đó. Một người như vậy sẽ không bao giờ biết dùng lý trí để phân tích những điều họ đã hấp thụ. Như vậy rất khó để phát triển khả năng cảm nghiệm thực tế của họ và nó trở thành một ràng buộc rất lớn.

Có người sẽ hoàn toàn tin chắc vào văn huệ, thế nhưng là con người nên họ vẫn dùng lý trí để tìm hiểu, họ bắt đầu suy luận : Phải chăng đây là chân lý? Phải chăng điều này đúng? Điều này có thể chấp nhận được không? Có thực tiển không?...

Thế rồi các bậc truyền bối bắt đầu lo lắng cho người này. Những huynh trưởng trong gia đình, hay trong công đồng họ không tán thành và họ nói : “ Ôh` nếu không tin tưởng ah? Con không có đức tin vào giáo lý của chúng mình ah? Con không có đức tin nới vị giáo chủ của chúng ta ah? Thế nếu con nghi ngờ thì con biết kết quả sẽ như thế nào không? Khi chết con sẽ xuống địa ngục…” Và rồi họ diễn tả cảnh địa ngục thật là khủng khiếp làm cho người này vội vàng van xin… “Không không ông ơi, tôi không muốn xuống địa ngục, tôi chấp nhận hết, bất cứ điều gì dù có lý hay không có lý, thực tiễn hay không, bất kỳ cái gì tôi chấp nhận hết, tôi không muốn phải xuống địa ngục” Thật tội nghiệp cho người này…Chấp nhận hết, chấp nhận vì sợ hãi và rồi các bậc tuyền bối lại có một cách khác :D

Họ sẽ nói : “ Kìa, Nếu con chấp nhận tất cả những gì nói trong kinh sách, theo truyền thống tôn giáo của chúng ta, theo đúng giáo điều đã dạy, sau khi chết, con sẽ được lên thiên đàng” Và rồi một sự diễn tả kỳ diệu về thiên đàng, quá sức kỳ diệu “ Con sẽ hưởng thụ tất cả những khoái cảm nơi đó, tất cả những vui thú nơi cõi trời mà con không thể có nơi hạ giới này” Thế là nước miếng nước giải bắt đầu chảy ra… “ Ôh, sung sướng quá, nếu mà được như thế thì tôi chấp nhận hết, chỉ có chấp nhận mà được lên thiên đàng thì tôi là người tiên phong”

Do đó bạn chấp nhận, nhưng dù bạn chấp nhận vì đức tin mù quáng, hay chấp nhận vì sợ hãi, hay bạn chấp nhận vì lòng tham, thì bạn cũng chỉ biết chấp nhận xuông mà không biết dùng đầu óc của mình để hiểu.

…

Nhưng dù có tiến sang giai đoạn 2 (Tư Huệ) đi nữa, nó cũng có thể trở thành một sự trói buộc không kém, có trường hợp bắt đầu lý luận và tìm thấy những giải đáp rất là hợp lý, nhất là những tin tưởng trong truyền thống tôn giáo của mình, cũng như một vị luật sư giỏi, ông ta tìm đủ mọi cách để tự thuyết phục : “ Thế này là đúng, vì truyền thống tôn giáo của ta bảo vậy, tất nhiên là đúng”… Bạn tiếp tục lý luận và lý luận cho đến khi bạn tin tưởng vững chắc điều này nhất định là đúng không còn gì để nói nữa… Bây giờ tôi đã biết tất cả mọi sự, lý trí của tôi chấp nhận là đúng. Và bạn thổi phồng cái ngã lên : “từ nay tôi đã hiểu hết, tôi thật là người có trí huệ, tôi có thể viết sách, viết rất nhiều về triết lý này, tín ngưỡng này…tôi có thể diễn thuyết bàn cãi tranh luận, thảo luận để chứng minh rằng tín ngưỡng của người khác là sai và chỉ có tín ngưỡng này là đúng” Sự điên rồ này sẽ ngăn cản bạn bước qua giai đoạn kế tiếp (Tu Huệ)

...

Trích từ bài giảng khóa Thiền Vipassana của Thiền Sư Goenka